Otizm Tarama Projesi
Tohum Otizm Vakfı, erken tanı alanındaki çalışmalara destek olmak için 2006 yılında Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve Sağlık Bakanlığı’yla işbirliği içinde yürütülen Otizm Tarama Projesi’ni gerçekleştirmiştir. Bu proje Türkiye’de bu alanda bir ilktir.
Projede; Adana, Bursa, Gaziantep, İzmir ve Kocaeli’ndeki sağlık ocaklarına ve AÇSAP merkezlerine rutin kontroller için götürülen 18–36 ay arasındaki yaklaşık 46.000 çocukta otizm spektrum bozukluğu riski değerlendirilmiştir. Değerlendirme iki aşamalı olarak yürütülmüştür. Birinci aşamada, hemşire ya da ebeler tarafından M-CHAT (Değiştirilmiş Erken Çocukluk Dönemi Otizm Tarama Ölçeği/Modified Checklist for Autism in Toddlers) ölçeği uygulanmıştır. Bu ölçekte, ebeveyn ya da birincil bakıcı görüşüne dayalı olarak yanıtlanan 23 madde yer almaktadır. Bu değerlendirme sonucunda risk grubunda yer alan çocuklara hekimler tarafından CHAT (Erken Çocukluk Dönemi Otizm Tarama Ölçeği/Checklist for Autism in Toddlers) ölçeği uygulanmıştır. CHAT’de ebeveyn görüşlerinin yanı sıra çocuk gözlemlerine de yer verilmektedir. Araştırma bulguları risk açısından iller arasında önemli farklar olduğunu; ancak, cinsiyetler arasında büyük bir fark olmadığını göstermiştir.
Bu projede elde edilen sonuçlar, otizm spektrum bozukluğunun yaygınlığını değil otizm spektrum bozukluğu riskini göstermektedir. Bu riskin ABD ve Avustralya’daki duruma yakın olduğu tahmin edilmektedir. Bu proje, Türkiye’de erken çocukluk döneminde otizm riskini beş ayrı ilde ve çok büyük bir kitle üzerinde araştıran ilk çalışma olma özelliğini göstermektedir. Ayrıca, bu proje kapsamında araştırma illerinde otizm konusuyla ilişkili yetkililerle toplantılar gerçekleştirilmiş ve 1.250 hekim ile sağlık personeli otizme ilişkin eğitimlerden geçirilmiştir.
Tüm bu çalışmaların, otizme ilişkin bilgilendirme ve farkındalık yaratmada çok önemli bir işlevi yerine getirdiği düşünülmektedir. Ayrıca, otizm riski taşıyan çocukların ebeveynlerinin, çocuklarını daha ayrıntılı değerlendirmeler için uzmanlara götürmeleri yönünde uyarılmış olmaları da çok önemli bir hizmet olarak görülmektedir.
